Çene kayması değişik sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan ve sorun yaratan bir durumdur. Hastaların bazı belirtiler neticesinde çenesinde problem olduğunu görebilir. Bu durum neticesinde bireylerin kısa süre içerisinde uzmana başvurarak tedavi olması gerekir. Aksi halde yaşam boyunca ağrılar, acılar ve şekilsel bozukluklar ile karşı karşıya kalacaktır.
Ortodonti bölümünün de yakından takip ettiği konulardan birisi çenedir. Çene yapısı gereği alt ve üst kemik yapısından oluşur. Her iki bölümün; ısırma, parçalama ve konuşma gibi işlemleri bulunur. Eğer bu durumlar karşılanamaz ve beraberinde bazı sorunlar ortaya çıkarsa ortodonti alanı ilgilenmektedir. Elbette ortodontistlerin bu hastalarla ilgilenme sınırlı bellidir ve bazı durumlarda yönlendirmesi gerekir.
Çene Kayması Nedir?
Çene yapısal olarak alt ve üst parçaya sahip olup iki şekilde isimlendirilmektedir. Hastanın doğuştan ya da sonrasında yaşantısına bağlı olarak çene yapısında bozulma meydana gelir. Bahsedilen bu bozulma ileri ya da geri gönlü olabildiği gibi ‘alt çenenin sağa kayması’ ya da ‘alt çenenin sola kayması’ gibi adlandırılabilir.
Kayma durumu gözle gözlemlenebilmektedir. Dışarıdan bakıldığında iki çene kemiğinin ya da çene üzerindeki dişlerin birbirine oturmadığı görülür. Ancak bu durum her zaman dışarıdan fark edilemeyebilir. Hastanın değişik şikayetlerinden hareketle çene kayması durumuna sahip olduğu görülebilir. Bahsedilen bu durum özel görüntüleme ve manuel muayene ile saptanabilir.
Üst ve Alt Çene Kayması Belirtileri Nelerdir?
Diş hekimleri ve hastalar tarafından bazı semptomlar gözlemlenerek çenede kayma olup olmadığı tespit edilebilir. Bahsedilecek bu belirtiler tüm hastalarda olmak zorunda değildir. Aynı zamanda tüm belirtilerin eş zamanlı görülmesi de beklenmez. Birkaç belirtinin bir arada olması yeterli olacaktır. İşte o belirtiler:
| Belirtiler | Açıklaması |
|
Ağzın Tam Kapanmaması |
Çenenin birbirine tam olarak oturmamasından dolayı ağız kapanmaz. Dişler arasında boşluk görülebileceği gibi aynı zamanda çene yapılarında da fark oluşacaktır. |
|
Konuşurken Sorun Yaşama / Güçlük Çekme |
Konuşma sırasında çenenin görevi oldukça fazladır. Sesin oluşumu ve iletilmesini sağlar. Eğer çene yapısında kayma varsa konuşurken harflerin net çıkması zorlaşır, konuşma zorluğa düşer. |
|
Çenenin Ön Tarafa Çıkması |
Alt ya da üst çenenin daha ön tarafta olması net bir belirtidir. Genellikle üst çene daha fazla ön plandadır. Ancak nadir olarak tam tersi de gözlemlenebilmektedir. |
|
Gece Uyurken Diş Gıcırdatma |
Gece uyku sırasında diş gıcırdatma farklı sebeplere bağlanabilir. Ancak çene yapısındaki değişim de bunun sebebi olabilir. |
|
Çene ve Kulak Çevresinde Ağrı |
Çeneyi sıkma ya da çenenin anormal duruşundan dolayı bu bölgede ağrı hissedilir. Ağrının çoğu zaman uyandıktan sonra sabah saatleri gözlemlendiği görülür. |
|
Nefes Almada Sorunlar (Horlama vs.) |
Nefes alıp vermedeki zorluklar gece horlama ya da diğer uyku problemleri şeklinde kendini gösterir. Bu durumda bireylerin solunum sıkıntılarının çene kaynaklı olduğunu düşünmeli. |
Üst Alt Çene Kayması Neden Olur?
Alt çene ya da üst çene kayma sebepleri ortaktır. Hastalarda görülen bu durum yıllardır yapılan araştırmalar neticesinde bazı sonuçlarla bütünleştirilmiştir. Genel olarak çenedeki kayma sebepleri şu şekildedir:
- Travmatik kazalar,
- Eklem hastalıkları,
- Doğuştan gelen kusurlar,
- Dişteki dizilim düzensizliği & sorunları,
- Ağzı ani olarak çok geniş açmak,
- Diş eti problemleri,
- Çene kaslarındaki genel problemler.
Çoğu hastanın doğuştan ya da yaralanmaya bağlı olarak çenesinde kayma oluşmaktadır. Elbette hastanın net tedavi edilebilmesi adına önce gözlemlenmesi sebebi bulunmalıdır. Alanında uzman isimler hastalarını gözlemledikten sonra tedaviye geçecektir.
Çenede Kayma Nasıl Tespit Edilir?
Uzmanların hastalarda bir sorun olup olmadığını gözlemlemesi için farklı yöntemler kullandığı görülmektedir. Bu yöntemler neticesinde çenede kayma olduğuna emin olunabilmektedir. Şayet böyle bir durum varsa net olarak ortaya çıkacağından tanı koyulabilmektedir. Kısaca tespit edilme teknikleri şunlardır:
- Manuel Kontrol: Manuel olarak bireylerin ağız ve çene yapısı doktor tarafından incelenir. İleri düzey kaymalarda genellikle dışarıdan fark edilmesinden dolayı tanı koyma işlemi hızlanacaktır.
- Görüntülemeler: Görüntüleme teknikleri ile hastanın kemik yapısına daha ayrıntılı bakılabilmektedir. Röntgen, MR vb. yöntemler ile teşhis koyulma süreci daha hızlı olabilecektir.
- Hastadan Anemnez Alınması: Teşhislerde netlik yaratmasa da yönlendirici olacak durumlardan birisidir. Hasta anemnezi alınmasıyla oluşan durumlar neticesinde çenede kaymaya yönlenme sağlanır.
Alt Çenenin Sağa Kayması ya da Sola Kayması Tedavi Edilebilir mi?
Her ne kadar ilk etapta göze korkutucu gelse de hastanın çene problemleri ortadan kaldırılabilmektedir. Günümüzde farklı tedavi yöntemleri mevcuttur. Bu tedavi yöntemleri arasında diş hekimlerinin uyguladığı durumlar da yaygındır. Dr. Yasin Akgül bizzat bu alanda yaptığı çalışmaları ile birçok hastanın çenede kayma problemini ortadan kaldırabilmiştir.
Üst ve Alt Çene Kayması Tedavisi Yöntemleri Neler?
Diş hekimleri ya da diğer doktorlar tarafından kullanılabilecek yöntemler bellidir. Günümüzde yaygın olarak tercih edilen çenede kayma tedavileri şu şekildedir:
A – Üst & Alt Çene Kayması Egzersizleri
Egzersizler genel olarak fizik tedavi (fizyoterapi) kapsamında gerçekleşmektedir. Basit birkaç egzersiz ile başlangıç düzeyinde yer alan çene kaymaları önlenebilmektedir. Özellikle çene kaslarından dolayı ortaya çıkan kaymalarda etkilidir.
B – Ortodontik Tedaviler
Ortodonti tedavileri çene kayması adına etkili olabilmektedir. Eğer çenede kayma çok ileri düzeyde değilse ve özellikle dişlerden kaynaklıysa uygulanabilmektedir. Metal diş teli, özel diş apareyleri ile çenenin istenen düzeye gelmesi hedeflenmektedir. Güncel ortodonti yöntemlerinden İnvisalign şeffaf plak da bunlardan birisidir.
C – Çene Kayması Ameliyatı
Son aşamada eğer bireyin çene yapısı istenen düzeye getirilemiyorsa çene kayması cerrahi müdahale ile düzeltilebilir. Çene kayması ameliyatı sırasında hastanın yaşı ve diğer durumları da göz önünde bulundurulur. Genel anestezi kapsamında operasyon gerçekleşmektedir.
D – Botoks ve Diğer Estetik Müdahaleleri
Çene kayması ciddi düzeyde değil ise bu durumda botoks gibi daha estetik yöntemleri tercih edilebilmektedir. Ancak bu tarz uygulamaların nerede yapıldığı, nasıl yapıldığı önemlidir. Yanlış uygulandığı takdirde daha büyük sorunlar yaratacağından diğer yöntemlere yönelmek daha doğrudur.
E – Psikolojik Tedavi Destekleri
Psikolojik tedavi şüphesiz arka plana atılmamalıdır. Çünkü stres, kaygı ve diğer olumsuz duygular çene kaslarında gerilmeye neden olur. Kasların ötesinde kilitlenme ve yapısal bozulmalar meydana gelebilmektedir. Psikolojik destek almak bu sebepten dolayı oluşan çene kaymalarına iyi gelecektir.
F – İlaç Tedavisi
İlk düzeylerdeki kaymalarda bazı ilaçlar diş hekimi ya da diğer doktorlar tarafından verilmektedir. İlaçların düzenli kullanımı çenede rahatlama ve doğru şekilde durmasına yardımcı olacaktır.
İnvisalign ile Çene Kayması Tedavi Edilebilir mi?
İnvisalign çene kayması üzerinde etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak bu tedavinin uygulanması için çenede kaymanın minimum düzeyde olması gerekir. Aksi takdirde daha ileri düzeyde tedaviler uygulanması gerekir. Eğer çenede kayma temel düzeydeyse özel şeffaf plaklar (splintler ve apareyler) kullanılarak çenenin istenen forma gelmesi sağlanacaktır.
Çene Kayması Hakkında Sık Sorulan Sorular
Çenede görülen bu kaymalar hakkında Dr. Yasin Akgül’e de sık sık sorular gelmektedir. Genel olarak gelen sorular ve yanıtları şu şekildedir:
1 – Şeffaf Plak Çene Yapısını Düzeltir mi?
Şeffaf plaklar çene yapısını düzeltmede kullanılmaktadır. Ancak klasik şeffaf plaklara göre daha ayarlanabilir yapıda olmaları gerekir. Diş hekimi uygun gördüğü takdirde çenede düzelmeyi sağlar.
2 – Çene Kayması Düzelir mi?
Evet. Doğru tedavi yöntemi uygulandığı müddetçe çenedeki kaymalar düzelebilmektedir.
3 – Çene Kayması Olduğunu Nasıl Anlarız?
Çene kayması belirtileri görülüyorsa ve doktor kontrolü ile gözlemlendiği müddetçe teşhis koyulabilir. Çene kapanmaması, diş temasının olmaması, çene ve kulakta ağrılar genel belirtilerdir.
4 – Çenede Kayma Neden Olur?
Doğuştan genel anomaliler, travmatik kazalar ve darbeler, ağız ve çeneyi çok fazla açmak, eklem ve kaslarda meydana gelen problemler nedenler arasındadır.
5 – Çene Kayması Ağrı Yapar mı?
Çene kayması çene ve kulak bölgesinde ağrı yapar. Bu ağrılar çoğu zaman uyku sonrası sabah saatlerinde yaşanmaktadır.
6 – Çene Kaymasına Hangi Doktor Bakar?
Diş hekimleri, ortodontistler tarafından kontrol edilebilmektedir. İlk etapta uzman tarafından kontrol edilmesi gerekir.
7 – Çene Kayması Tel ile Düzelir mi?
Metal diş teli kullanımı ile çene kayması düzeltilebilir. Diş teli ile birlikte apareylerin kullanılması etkili sonuç alınmasında etkili olmaktadır.
